– عبدالسلام
(1305 ش –
پروفسور عبدالسلام در سال 1305 در شهرک چهنگ پاکستان به دنیا آمد. او تحصیلات دوره لیسانس خود را در دانشگاه پنجاب آغاز و در کالج سنت جان، دانشگاه کمبریج انگلستان، با کسب بالاترین امتیاز در درسهای فیزیک و ریاضی تمام کرد. وی درجه دکتری خود را در فیزیک نظری از دانشگاه کمبریج دریافت کرد. او در سال 1333 در کالج دولتی پاکستان و دو سال بعد در دانشگاه پنجاب آن کشور استاد بود. وی دو سال بعد نیز در دانشگاه کمبریج استاد بود.
عبدالسلام در سال 1336 استاد فیزیک نظری امپریال کالج دانشگاه لندن گردید. وی از سال 1343 با حفظ سمت، مدیر مرکز بین المللی فیزیک نظری در تریست ایتالیا نیز بوده است. وی تا به حال حدود 200 مقاله علمی در موضوع ذرات بنیادی و همچنین بررسی دوران شکوهمندی تمدن اسلامی و علل توقف نوآوری منتشر نموده است.
عبدالسلام برای سازمان ملل متحد در سمتهای مختلف کار کرده است. دبیر علمی گردههماییهای ژنو درباره استفاده‌های مسالمتآمیز انرژی از سال 1334 تا سال 1337، عنصر مجمع مشورتی علوم و فنون آن سازمان (در سالهای 1343 تا 1354) و ریاست آن در فاصله (سالهای 1350 تا 1351). سمت دیگر عبدالسلام معاونت اتحادیه بین المللی فیزیکدانان نظری و عملی بوده است.
وی برای کشور خود پاکستان، در مجمعهای مربوط به آموزش و پرورش، انرژی اتمی، فضا و جو خدمت کرده است. علاوه بر آن او از سال 1340 تا سال 1353 مشاور علمی ارشد رئیس جمهور پاکستان نیز بوده است. عبدالسلام در طی چهار دهه در حدود 20 جایزه بین المللی دریافت کرد. بجز جایزه نوبل سال 1358 فیزیک، جایزه هایکنیز دانشگاه کمبریج بخاطر نقش ارزنده او در پیشبرد فیزیک در سال 1337، نشان هیوز انجمن سلطنتی انگلیسی، جایزه آماندو و … دریافت داشته است. عبدالسلام باید جایزه نوبل دیگری هم دریافت می‌‌داشت. کافی است به نامه هرویک اشاپر، رئیس انجمن فیزیک اروپا که یکی از برجسته‌ترین دانشمندان فیزیک معاصر می‌‌باشد، مراجعه کنیم که به مناسبت هفتادمین سالگرد تولد عبدالسلام نوشته است.
عبدالسلام دانشمند مسلمان خستگی ناپذیری بود و یکی از مدافعان سرسخت سهیم کردن جهان سوم در نعمت علم و فن به شمار می‌‌رفت. وی بر این باور بود که باید کشورهای جهان سوم به ویژه مسلمانها به تربیت دانشمندان و فرزانگان جامعه خود همت گمارند تا از دیگرانی که روزگاری پیش‌تر بوده‌اند، فراتر روند و با همین نیت مرکز فیزیک بین‌المللی تریست را در ایتالیا، برای کمک به جهان سومیها یا جنوبیها، پایهگذاری کرد و تا هنگامی که بیماری پارکینسون او را رنجور نساخته بود، ریاست این مرکز و مهمانداری فیزیکدانها و ریاضیدانهای کشورهای بسیاری از جمله فیزیکدانهای ایران را به عهده داشت و با مهربانی آنها را می‌‌پذیرفت.
استاد عبدالسلام پس از پیروزی انقلاب اسلامی یک بار نیز به دعوت مرکز فیزیکنظری و ریاضیات سازمان انرژی اتمی به ایران آمد. در آن زمان استاد محمود حسابی، پدر فیزیک ایران، نیز در قید حیات بود و استاد را همراهی می‌‌کرد. بعدها که مرکز تریست دچار دشواری مالی شد، دولت جمهوری اسلامی ایران این مرکز را کمک مالی نمود.
فهرستی از مهمترین مدالها و جوایز و افتخارات محمد عبدالسلام
سال 1337: جایزه هاپکینز و جایزه آدامز – دانشگاه کمبریج
سال 1338: ستاره امتیاز، مدال و جایزه فخر کارآمدی- پاکستان
سال 1340: مدال و جایزه ماکسول- انجمن فیزیک لندن
سال 1343: مدال هیوز- انجمن سلطنتی لندن
سال 1347: جایزه و مدال اتم برای صلح- بنیاد اتم برای صلح
سال 1357: جایزه سلطنتی- انجمن سلطنتی لندن
سال 1358: جایزه نوبل فیزیک
سال 1358: نشان امتیاز پاکستان
سال 1358: جایزه انیشتین- یونسکو، پاریس
سال 1359: شهسوار صلیب بزرگ، نشان لیاقت- جمهوری ایتالیا
سال 1367: نشان شهسوار افتخاری امپراطوری بریتانیا
سال 1374: جایزه و مدال ماکسول- آکادمی کوششهای خلاق، مسکو